Działania przyrodnicze na terenie Polski w związku z realizacją zadania będącego częścią projektu: BocianiMy w Lasach. Dobre praktyki ochrony i zarządzania populacją bociana czarnego Ciconia nigra na terenach leśnych o nr: POIS.02.04.00-00-0154/16, współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach konkursu nr 2.4.1/1/2016 Działania o charakterze dobrych praktyk związane z ochroną zagrożonych gatunków i siedlisk przyrodniczych: Monitoring stanowisk bociana czarnego, aktywne poszukiwania nowych gniazd, pomiary siedlisk, drzew lęgowych i biocenotycznych, aktualizacje i/lub opracowanie projektów stref ochronnych, montaż opasek zabezpieczających na drzewach, malowanie pni drzew repelentami.

Opis przedmiotu przetargu: Usługi na terenie wybranych 47 nadleśnictw na terenie całego kraju, 17 leśnych kompleksów promocyjnych, 21 OSOP Natura 2000 z zakresu: 1.monitoringu stanowisk bociana czarnego; 2. aktywnych poszukiwań nowych gniazd; 3. pomiarów siedlisk, drzew lęgowych i biocenotycznych; 4. aktualizacji i/lub opracowania projektów stref ochronnych; 5. montażu opasek zabezpieczających na drzewach; 6. malowania pni drzew repelentami. OPIS POSZCZEGÓLNYCH PRAC: Ad. 1. Monitoring stanowisk bociana czarnego Monitoring ten dotyczy: 1. obszaru do 500 m od gniazda (strefa ochrony okresowej) i 2. obszaru do 2000 m od gniazda (najbliższe główne żerowisko). Ad. 1 – wg metodyki Czuchnowskiego i Profusa (2009) corocznie w sezonie należy przeprowadzić 2 kontrole/wizyty zajęcia każdego gniazda w celu: A. stwierdzenia faktu zajęcia gniazda, B. określenia sukcesu lęgowego lub strat. Ad. 2 – na etapie piskląt w gnieździe należy przeprowadzić obserwacje z 3 punktów położonych poza lasem w celu określenia głównego żerowiska i/lub kierunku, w którym latają ptaki dorosłe (tam gdzie jest to możliwe). Czas obserwacji na 1 punkcie powinien wynosić ok. 3 godzin. Podczas obydwu kontroli należy dokonać także oceny poziomu wód gruntowych za pomocą pomiarów w 2 studzienkach piezometrycznych (jeśli będą wykonane i jeśli będzie to możliwe): 1 studzienka – w drzewostanie lęgowym (do 100-150 m od gniazda), 2. Studzienka – w zlewni najbliższego żerowiska (do 2 km od gniazda). Obie wizyty obejmują dojazd, dotarcie w okolice gniazda, dokonanie obserwacji za pomocą sprzętu optycznego, ocenę stopnia zajęcia gniazda, prostego pomiaru poziomu wody w 2 studzienkach piezometryczych. Efektem monitoringu stanowisk jest ustalenie aktualnych lokalizacji gniazd, przyczyn strat, lokalizacji głównych żerowisk, zagrożeń dla siedliska i zaplanowanie działań ochronnych. Udokumentowaniem prac będzie wypełnienie cz. A i B Karty kontroli stanowiska wg wzoru w zał. 7 SIWZ. Ad. 2. Aktywne poszukiwania nowych gniazd i żerowisk (kontrole drzewostanów, kontrole z punktów Poszukiwania nowych gniazd polegają na przeprowadzeniu trzech dodatkowych kontroli terenowych na 1 stanowisko: jednej kontroli w okresie jesienno-zimowym (jednorazowe przeszukiwanie potencjalnych drzewostanów w celu wykrycia nowych gniazd); dwóch kontroli w okresie wiosenno-letnim (dwukrotne obserwacje z 3 punktów widokowych w celu lokalizacji tras przelotów ptaków dorosłych). Kontrola jesienno-zimowa obejmuje dojazd do lasu, przeszukiwania wytypowanych wcześniej wydzieleń; 2 kontrole wiosenno-letnie obejmują dojazd do samodzielnie wyznaczonych 3 punktów, obserwacje ptaków przez 3 godziny na 1 punkcie. Obserwacje z punktów należy prowadzić w okresie najwyższej aktywności ptaków. Udokumentowaniem prac będzie wypełnienie cz. A Karty kontroli stanowiska wg wzoru w zał. 7 SIWZ. Ad. 3. Pomiary siedlisk, drzew lęgowych i biocenotycznych Zadanie do wykonania przed lub po sezonie lęgowym. Pomiary siedlisk obejmują: a) jednokrotny pomiar poziomu wody gruntowej w 2 piezometrach (jak w zad. nr 1) oraz opis podstawowych parametrów hydrologicznych. Przy pracach kameralnych, wskazane korzystanie z opisów uwilgotnienia i typów gleb wg BdL (https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/mapy). Udokumentowaniem pracy jest wypełnienie cz. B Karty kontroli stanowiska zał. 7 SIWZ. b) pomiar struktury lasu (za Sławski 2011) w buforze do 20m. Pomiar polega na jednokrotnym wypełnieniu tabeli z 1 punktu, tj. spod drzewa gniazdowego. Udokumentowaniem pracy jest wypełnienie cz. C Karty kontroli stanowiska zał. 7 SIWZ. c) pomiar i opis cech drzewa gniazdowego (dgnia), tj.: dane lokalizacyjne, gatunek, wiek (w przybliżeniu), pierśnica (należy zmierzyć), wysokość drzewa (należy zmierzyć), wysokość osadzenia korony, wysokość posadowienia gniazda, sposób posadowienia gniazda (BKP – boczne konary przy pniu, BKO – boczne konary oddalone od pnia, WRP – w rozwidleniu pnia), defoliacja dgnia (%), rodzaj zwarcia, pozycja socjalna (wg Krafta, objaśnienie zał. 9 SIWZ). Udokumentowaniem pracy jest wypełnienie cz. D Karty kontroli stanowiska zał. 7 SIWZ. d) pomiar i opis cech drzew-sąsiadów (dsas) w promieniu do 20m, tj.: dane lokalizacyjne, gatunek, wiek (w przybliżeniu z opisu taksacyjnego oraz porównawczo w terenie), pierśnica (należy zmierzyć w terenie), wysokość (szacunkowo z opisu taksacyjnego oraz porównawczo w terenie), odległość od dgnia, azymut od dgnia, rodzaj zwarcia, określenie pozycji socjalnej (wg Krafta objaśnienie zał. 9 SIWZ), kategoria biocenotyczności dsas (np.: suche, rozdwojone, rozpierak). Pomiary dotyczą tylko drzew stojących. Należy pomierzyć wszystkie drzewa o pierśnicy powyżej 7 cm w korze. Udokumentowaniem pracy jest wypełnienie cz. E Karty kontroli stanowiska zał. 7 SIWZ. e) Wyznaczenie 4 drzew biocenotycznych (dbioc – alternatywne drzewa gniazdowe b. czarnego o pierśnicy i pokroju zbliżonym do drzewa gniazdowego) na 1 czynne drzewo gniazdowe na powierzchni do 12,5 ha w okresie jesienno-zimowym, oznaczenie w terenie dwoma żółtymi kropkami o średnicy ok 5 cm po przeciwległych stronach pnia na wysokości pierśnicy, pomiar współrzędnych, a także ustalenie z miejscowym leśniczym ich położenia w terenie oraz sposobu ochrony przez kolejne 10 lat. Udokumentowaniem pracy jest wypełnienie cz. A Karty kontroli stanowiska zał. 7 SIWZ. Ad. 4. Aktualizacje i/lub opracowanie projektów stref ochronnych Aktualizacja i/lub opracowanie projektu/ów stref ochronnych, przeprowadzenie uzgodnień z nadleśnictwami, przeprowadzenie uzgodnień z lokalnymi regionalnymi dyrekcjami ochrony środowiska. Opis zasad wyznaczania stref znajduje się na: http://www.koo.org.pl/ochrona-strefowa-gniazd. Projekty stref ochronnych należy sporządzić dla stanowisk lęgowych przy których dotychczas stref nie powołano oraz w przypadkach, gdy istniejące strefy są nieaktualne. Udokumentowaniem prac będzie projekt stref ochronnych wg wzoru w zał. nr. 8 SIWZ. Ad. 5. Montaż opasek zabezpieczających na drzewach Zabezpieczenia lęgów bocianów przed drapieżnictwem kuny leśnej planuje się poprzez montaż opasek o standardowej wysokości 100 cm na pniach drzew gniazdowych na wysokości 3-5 metrów w okresie jesienno-zimowym. Montaż opasek należy stosować jedynie w przypadku drzew rosnących w zwarciu koron luźnym lub bez zwarcia. Zadanie obejmuje zakup 1-2 (zależnie od obwodu pnia drzewa na wysokości montażu) arkuszy aluminiowej blachy (100 cm x 2000 cm X 0,5 [mm]) w kolorze brązowym na opaski, dojazd sprzętu i ludzi do drzew gniazdowych, montaż opasek na drzewach. W uzasadnionych przypadkach można zastosować opaski niższe – na prostych pniach i równych pniach wystarczy opaska o wysokości 60 cm, lub wyższe – 120 cm – na lekko pochyłych lub nierównych pniach. Na bardziej pochyłych pniach lub pniach z guzami nie należy w ogóle stosować opasek. Prace należy udokumentować dokumentacją fotograficzną w postaci 2 zdjęć tylko w wersji elektronicznej wysłanej na adres: anderwaldd@gmail.com Ad. 6. Malowanie pni drzew repelentami Dojazd w ramach prowadzonego monitoringu stanowisk. Samodzielny zakup środków odstraszających. Celem malowania jest zabezpieczenie lęgów bociana czarnego przed drapieżnictwem kuny leśnej. Należy pomalować pnie drzew gniazdowych i 5 drzew sąsiadujących na wysokości pierśnicy środkami odstraszającymi kunę leśną (terpentyna). Zabieg ten należy wykonać raz podczas 1. wizyty ornitologów w ramach prowadzonego corocznie monitoringu przed podjęciem przez ptaki wysiadywania jaj oraz podczas 2. wizyty w chwili, gdy w gnieździe są już pisklęta na każdym etapie rozwoju. Prace należy udokumentować dokumentacją fotograficzną w postaci 2 zdjęć tylko w wersji elektronicznej wysłanej na adres: anderwaldd@gmail.com